Nowy system rozliczania prosumentów od 1 kwietnia 2022 roku. Net-biling w 3 etapach.

30 października 2021 roku to data wejścia w życie nowelizacji ustawy dotyczącej odnawialnych źródeł energii. Jej głównym celem ma być ograniczenie obowiązków konsumpcyjnych przedsiębiorcom wykonującym działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji. Rozwiązania zawarte w dokumencie mają ułatwiać lokalizowanie inwestycji, a także wydłużenie czasu funkcjonowania systemów wsparcia dla źródeł energii odnawialnej. Sprawdź, jak zmieni się system rozliczania prosumentów, który funkcjonował do tej pory. 

Nowy system rozliczeniowy wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2022 roku. Jest to całkowita zmiana sposobu rozliczania, która będzie jednak dotyczyła jedynie nowych prosumentów. Osoby, które zdecydowały się przyłączyć do sieci do 31 marca 2022 roku, mają zapewniony system upustów przez okres 15 lat.

Trzy etapy wdrażania zmian

Ustawa zakłada łagodne zmiany w zakresie rozliczania nowych prosumentów podzielone na trzy etapy:

1. W okresie 1.04 – 30.06.2022 nowi prosumenci będą rozliczać się na dotychczas panujących zasadach.

2. Od 30.06.2022 prosumenci zaczną być rozliczani według tzw. net-bilingu. Ma to być zmiana automatyczna polegająca na tym, że od ostatniego dnia czerwca energia wytworzona do sieci nie zostanie z niej pobrana, a zasili depozyt prosumenta. W okresie tym cena za energię elektryczną wprowadzoną przez prosumenta będzie wyznaczana jako miesięczna cena rynkowa i tak aż do 1 lipca 2024 roku.

3. Od dnia 1.07.2024 roku cena energii wprowadzonej do sieci przez prosumenta będzie wyznaczana dla poszczególnych okresów rozliczeniowych.

Warto również wspomnieć, że energia sprzedawana przez prosumenta w ramach net-bilingu będzie rozliczana ze sprzedawcą wybranym lub zobowiązanym, wedle jej wartości na rynku. Z kolei ta wartość będzie określana na podstawie notowań energii na rynku z dnia poprzedniego. W praktyce doprowadzi to do tego, że energia sprzedawana będzie dużo tańsza, niż kupowana.

Czym będzie depozyt prosumencki?

Depozyt prosumencki ma być kontem prosumenckim, które prowadzone będzie przez sprzedawcę energii. Będzie ono zasilane wartością energii elektrycznej, zaś prosument będzie mógł pobrać ją z sieci po cenie ustalonej przez operatora. Przyszłoroczni prosumenci będą mogli wykorzystać swój depozyt w ciągu 12 miesięcy. Jeśli tego nie zrobią, to 20% wyprodukowanej w danym miesiącu energii elektrycznej zostanie mu zwrócone do końca 13 miesiąca. 

Zmiany w rozliczaniu prosumentów – korzyść czy problemy?

Nie można ukrywać, że zmiany wchodzące w życie 1.04.2022 roku oraz tempo ich zmian mogą wywołać pewne zamieszanie i problemy, szczególnie dla firm zajmujących się montowaniem instalacji oraz operatorów energii. Okres przejściowy dla branży jest bardzo krótki, przez co będzie ona miała problem z dostatecznym przygotowaniem się do wszelkich zmian. Sytuacja taka może również przełożyć się do likwidacji miejsc pracy.

Z kolei jeśli chodzi o prosumentów, nowe zasady wprowadzą:

• wydłużenie czasu zwrotu,

• większe ryzyko inwestycyjne dla prosumentów

• brak możliwości przewidzenia, jak kształtować się będą ceny na Rynku Dnia Następnego Towarowej Giełdy Energii.

Zmiany w definicji małej instalacji OZE

Ustawa wchodząca w życie w kwietniu zmienia również definicje małej instalacji. Jedną ze zmian jest podniesienie górnego progu łącznej mocy. Dotychczas małe instalacje charakteryzowały się mocą mniejsza niż 500 kW i większą niż 50 kW. Po zmianie małymi instalacjami będą nazywane te o mocy większej niż 50 kW, ale mniejszej ni 1 MW. Jest to istotna zmiana, która wpłynie na proces uzyskiwania koncesji. Zmiany sprawiają, że wystarczy jedynie złożyć odpowiednie oświadczenie oraz wniosek o wpis do stosownego rejestru małych instalacji OZE, czyli rejestru MIOZE. Czas oczekiwania na taki wpis to 21 dni. 

Zmiana tej definicji nie wpływa na dotychczasową kwalifikację instalacji w ramach systemu FIT/FIP, a także w aukcyjnym systemie wsparcia. 

Czym są systemy FIT i FIP?

System FIT (feed in tariff) polega na pozyskaniu przez wytwórcę uprawnień do zawierania ze sprzedawcą zobowiązanym odpowiedniej umowy sprzedaży energii po cenie stałej stanowiącej 90% cen referencyjnych. Sprzedawcy zobowiązani są wyłaniania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki każdego nowego roku. Są nimi głównie przedsiębiorstwa obrotu, które osiągnęły największa sprzedaż energii elektrycznej odbiorcom końcowym na terenie działania danego operatora dystrybucji oraz operatora przesyłowego.  Sprzedawca zobowiązany ma obowiązek zakupienia energii elektrycznej od wytwórców, którzy korzystają z systemu FIT.

Z kolei FIP (feed in premium) to system oparty na dopłatach do ceny rynkowej. Oznacza ro pokrycie nawet 90% wartości ujemnego salda stanowiącego różnicę pomiędzy ceną referencyjną dla danej instalacji a średnią wartością rynkową sprzedaży energii elektrycznej. Wytwórca musi złożyć jedynie stosowny wniosek do Zarządcy Rozliczeń z prośbą o pokrycie salda na wytworzony przez niego wolumen energii.

Co ciekawe ustawodawca umożliwia wydłużenie okresu wsparcia dla systemów FIT i FIP z 15 do nawet 17 lat. Dotyczy to jednak tych instalacji, których moc nie przekracza 1 MW oraz wykorzystujących do wytworzenia energii biogaz lub hydroenergię, dla których wydano świadectwo pochodzenia na okres minimum 5 lat.

Zmiany w rozliczeniu salda dużych instalacji

Ważną informacją dla przedsiębiorców będzie bez wątpienia zmiana w okresie rozliczania salda dodatniego z 15 na 3 lata. Z kolei wytwórcy, którzy korzystają ze wsparcia, mogą rozliczać saldo ujemne. Proces ten zakłada, że gdy cena energii na Towarowej Giełdzie Energii będzie niższa, niż ta ze zwycięskiej oferty aukcyjnej to wytwórca otrzyma wsparcie w wysokości zadeklarowanej przez siebie ceny. Jest to swego rodzaju zabezpieczenie w przypadku, gdy ceny rynkowej będą zbyt niskie. W odwrotnej sytuacji, gdy ceny będą wysokie, a przedsiębiorca uzyska nadwyżkę ponad cenę aukcyjną, może ją zwrócić do Zarządcy Rozliczeń. Rozliczenia te będą odbywać się po upływie pełnych trzech lat kalendarzowych.

Najistotniejsze zmiany, jakie znalazły się w ustawie

Podsumowując, nowelizacja ustawy dotyczącej odnawialnych źródeł energii wprowadza wiele zmian, zarówno dla prosumentów prywatnych jak i dużych przedsiębiorstw. Oto lista najważniejszych z nich:

• Przedłużenie okresu wsparcia dla programów związanych ze sprzedażą energii po cenie stałej, czyli systemu FIT lub prawa do dopłaty do tej ceny, czyli systemu FIP do 30.06.2024 roku.

• Zmniejszenie zakresu obowiązków koncesyjnych przedsiębiorcom wykonujących działalność gospodarczą w ramach małych instalacji.

• Pozostawienie dotychczasowej praktyki Prezesa Urzędu Regulacji energetyki o sposobie określania mocy łącznej zamontowanej instalacji OZE.

• Wydłużenie okresu uzyskania pomocy operacyjnej o 2 lata w FIT i FIP dla małych instalacji wodnych i biogazowych nieprzekraczających 1 MW, które korzystają z zielonych certyfikatów w okresie minimum 5 lat.

• Możliwość określania harmonogramu długoterminowego dotyczącego udzielania wsparcia wytwórcom OZZ na kolejne sześć lat.

• Zmiana dotycząca mocy urządzeń wytwarzających energię elektryczną, które mogą być lokalizowane bez uwzględnienia w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w danej gminie z 100 kW na aż 500 kW.